Što je debljina?
Debljina se definira kao prekomjerno nakupljanje masnog tkiva u tijelu zbog povećanja broja ili volumena masnih stanica (adipocita) .
Debljanje zbog povećanja broja stanica (hipercelularna debljina) nastaje radi debljanja u djetinjstvu i adolescenciji jer se tada uglavnom formira broj masnih stanica.
Debljanje u odrasloj dobi prvenstveno će rezultirati uvećanjem volumena masnih stanica ( hipertrofična debljina), no ako je unos hrane izrazito velik, u konačnici može dovesti i do porasta broja masnih stanica.
Dakle , hipertrofična debljina nastaje u odrasloj dobi, uzrokuje tzv. androidnu abdominalnu pretilost te nosi sa sobom značajni kardiovaskularni rizik, ali je moguće postići dobar učinak uz uobičajene mjere redukcije tjelesne mase.
S druge strane, pojedinci s hipercelularnom debljinom (nastala u djetinjstvu/mladosti ili kod morbidno pretilih odraslih pojedinaca ) mogu imati teškoća s redukcijom tjelesne mase nekirurškim metodama.
Dobar klinički parametar za analizu nutritivnog statusa je Indeks tjelesne mase (ITM).
Kako sami izračunati svoj Indeks tjelesne mase?
Debljina se procjenjuje putem Indeksa tjelesne mase (ITM) (engl. Body Mass Index; BMI). ITM dobivamo kao količnik tjelesne mase u kilogramima podijeljen s kvadratom tjelesne visine u metrima:
ITM (kg/m2) = m(kg) / h2(m2)
Što uzrokuje debljinu?
Uzrok debljanja puno je kompleksniji od obične neravnoteže u unosu energije i njenoj potrošnji te postoji još mnogo drugih čimbenika kao što su metabolički, genetski, endokrinološki, psihološki te razlike u rasi, spolu, dobi, socioekonomskom statusu, prehrambenim navikama, razini fizičke aktivnosti i brojni drugi.
Zašto je debljina opasna?
Osoba s debljinom ima povećan rizik od razvoja drugih bolesti kao što su:
- metabolički sindrom
- šećerna bolest tip 2
- arterijska hipertenzija
- dislipidemija
- koronarna bolest srca
- moždani udar
- osteoartritis
- depresija
- nealkoholni steatohepatitis (bolest jetre)
- neplodnost kod žena
- erektilna disfunkcija kod muškaraca
- rizik od mrtvorođenog djeteta
- bolesti žučnog mjehura
- opstruktivna apneja u spavanju
- gastroezofagealni refluks
- neki karcinomi ( npr. endometrija, dojke, kolona…)
- astma
Koji su rizici debljine?
Debljina uzrokuje četverostruki porast smrtnosti od kardiovaskularnih bolesti, a dvostruki porast smrtnosti vezanih uz maligne bolesti. Izrazito pretila osoba ima 6 – 12 puta veću stopu smrtnosti. Muškoj osobi s izrazitom debljinom (ITM >40) očekivani životni vijek smanjen je za 20 godina . Kod žene s istim ITM-om vijek je skraćen za 5 godina.